Legnica jest jednym z pierwszych miast w Polsce, w których nauka gry w szachy objęła uczniów wszystkich szkół podstawowych w klasach I-III. Legnicki projekt „Legniczanie dają mata” jest wciąż rozwijany.
Celem programu jest: „wsparcie wszechstronnego rozwoju uczniów – intelektualnego, społecznego, psychicznego i ogólnego, możliwość rozwoju w szczególności 2 z 9 rodzajów inteligencji człowieka, tj. logiczno–matematycznej i przestrzennej”.
Tak brzmi pierwszy tekst dotyczący tego programu, rozpoczętego w 2014 roku, upubliczniony przez portal Urzędu Miejskiego w Legnicy:
Urząd Miasta wdraża nowy, niezwykle interesujący projekt edukacyjny pod nazwą „Legniczanie dają mata”. Chodzi o szachową edukację uczniów najmłodszych klas (I-III) w 12 szkołach podstawowych. Projekt jest prekursorskim przedsięwzięciem w skali całego kraju.
Merytoryczne przygotowania rozpoczęły się już w styczniu tego roku. Wtedy właśnie rozpoczęło się, prowadzone przez Ośrodek Doradztwa Metodycznego i Doskonalenia Nauczycieli, szkolenie 24 nauczycieli, którzy zajmą się wpajaniem uczniom zasad i tajników gry w szachy. 26 czerwca odebrali oni certyfikaty ukończenia kursu.
Realizacja pilotażowego programu rozpocznie się tuż po wakacjach w nowym roku szkolnym 2014/2015. Nauczaniem gry w szachy na początek zostanie objętych do 30 proc uczniów klas pierwszych (ok. 470 osób). Każdy z uczestników programu będzie miał dwie godziny zajęć tygodniowo przez 10 miesięcy. Grupy składać się będą maksymalnie z 16 uczniów. Oczywiście, udział w tych zajęciach będzie dobrowolny. W ciągu trzech lat realizacji do programu będą włączane kolejne roczniki pierwszaków. [wersja VI.2014]
[wersja XI.2014] Urząd Miasta wdrożył nowy, autorski projekt edukacyjny pod nazwą „Legniczanie dają mata”. Chodzi o szachową edukację uczniów najmłodszych klas (I-III) we wszystkich 12 szkołach podstawowych. Nauką gry w szachy objętych zostało od września 675 uczniów, czyli blisko 52 proc wszystkich pierwszoklasistów. Są to zajęcia bezpłatne. Projekt jest prekursorskim przedsięwzięciem w skali całego kraju.
Do wsparcia tego pionierskiego projektu miasto zachęciło Fundację Polskiej Miedzi, która co roku udzieli dofinansowania w wysokości 50 tys. zł. Całkowity koszt szacowany jest na 150 tys. zł rocznie.
Nauczanie gry w szachy na różnych etapach edukacyjnych bardzo docenia między Unia Europejska. W wydanym w 2012 roku Oświadczeniu Pisemnym Parlamentu Europejskiego w sprawie wprowadzenia do systemów oświaty w Unii Europejskiej programu „Szachy w szkole” napisano m.in.: „Szachy są grą dostępną dla dzieci z każdej grupy społecznej, mogą przyczyniać się do osiągnięcia spójności społecznej i realizacji celów politycznych, takich jak integracja społeczna, zwalczanie dyskryminacji, zmniejszenie wskaźnika przestępczości czy nawet walka z różnymi rodzajami uzależnień. Bez względu na wiek dziecka szachy mogą poprawić jego koncentrację, zwiększyć cierpliwość i wytrwałość, a także rozwinąć inteligencję, zmysł twórczy, intuicję, pamięć oraz umiejętności analitycznego myślenia i podejmowania decyzji.”
Program obejmuje m.in. szkolenia dla nauczycieli, które odbywają się w Ośrodku Doradztwa Metodycznego i Doskonalenia Nauczycieli w Legnicy. Kursy szkoleniowe prowadzi Piotr Kowalak, pomysłodawca i koordynator projektu, działacz szachowy oraz dyrektor i trener szachowy Klubu Szachowego Miedź w Legnicy:
Relacja Gazety Wrocławckiej z 2014 roku.
W czerwcu, na koniec roku szkolnego, organizowany jest turniej dla wszystkich legnickich szkół. Oto relacje z roku 2018:
dami.tv.pl e-legnickie.pl-fotorelacje: 1, 2
Finałem IV edycji programu oświatowego „Legniczanie dają mata” była konferencja dyrektorów i nauczycieli legnickich szkół podstawowych poświęcona omówieniu realizacji projektu. W konferencji udział wzięła była już prezydent Legnicy Dorota Purgal, która cztery lata temu wspólnie z Piotrem Kowalakiem z Klubu Szachowego Miedź Legnica była orędowniczką tego aby właśnie Legnica przystąpiła do tego nowatorskiego w skali kraju projektu. Gościem wyjątkowym legnickiej konferencji odbywającej się w Sali Maneżowej Akademii Rycerskiej była arcymistrzyni szachowa Karina SZCZEPKOWSKA, która m.in. zagrała z dziećmi symultanę szachową.[e-legnickie.pl]
inne relacje: miedziowe.pl, legnica.naszemiasto.pl, sp1legnica.edupage.org, www.szkolneblogi.pl/blogi/jedynka-legnica, sp18.legnica.eu, czworka.legnica.pl.
wyniki turniejów: 2015, 2017, 2019, 2022
Zwieńczeniem pracy legnickich nauczycieli i uczniów jest udział w programie ogólnopolskim „Edukacja przez Szachy w Szkole„:
W hali RCS w Lubinie [13.VI.2018] został rozegrany finał dolnośląski szkół realizujący projekt „Edukacja przez szachy w szkole„. W Legnicy jest on nazwany „Legniczanie dają mata” i biorą w nim udział wszystkie legnickie placówki. W zawodach wystartowało 25 szkół i około 300 szachistów z klas I-III z całego Dolnego Śląska.
Legniczanie spisali się bardzo dobrze zdobywając wiele czołowych miejsc. W grupie chłopców z kl 1 zwyciężył Grzegorz Komendecki (SP 6), a brat Antoś zdobył złoto w klasach 2. Złoto wśród dziewczynek z klas 2 wywalczyła reprezentantka SP 19 Antonina Lipczyńska, a brąz Helena Wańkowicz z ZS Muzycznych. Kolejny medal zdobyła Małgorzata Miklosz z SP18 zajmując 2 miejsce wśród dziewczynek z klas 3. W klasyfikacji generalnej szkół brązowe medale wywalczyła reprezentacja SP 6 z Legnicy. W czołówce znalazły się ponadto: 4m- SP 19, 5m -SP 9, 7 m -SP 20, 8m -SP4, 9m- SP 18, 10m -SP16.
Warto dodać ze start około 100 osobowej reprezentacji młodych legnickich adeptów królewskiej gry był możliwy dzięki wsparciu UM Legnica który zorganizował przejazd tak licznej grupy. [e-legnickie.pl]
W roku 2019 w tym turnieju wystąpiło 468 młodych szachistów!
DZIĘKUJEMY!
♟♟♟
SPRAWOZDANIA Z WYKONANIA BUDŻETU MIASTA LEGNICY, dot. finansowania programu „Legniczanie dają mata”:
W okresie od września do grudnia 2014 roku realizowano legnicki program nauki gry w szachy w edukacji wczesnoszkolnej pn. „Legniczanie dają mata” w roku szkolnym 2014/2015, na który wydatkowano kwotę 20.880,00 zł (100,00 %) [str.46; W rozdziale 80195 „Pozostała działalność”; ROK 2014].
Ośrodek Doradztwa Metodycznego w Legnicy we współpracy z Akademią Wychowania Fizycznego we Wrocławiu prowadzi ewaluację programu, która odnosi się do osiągnięcia poziomu zamierzonych rezultatów wśród uczniów uczestniczących w zajęciach realizowanego legnickiego programu nauki gry w szachy. W ramach realizacji zadania miasto zawarło dziesięć umów zleceń z nauczycielami na przeprowadzenie zajęć gry w szachy w wytypowanych szkołach, tj. w Szkołach Podstawowych Nr 1, Nr 4 i Nr 7 na 90 godzin zajęć, w Szkole Podstawowej Nr 9 na 120 godzin zajęć i w Zespole Szkół Muzycznych na 30 godzin zajęć. Razem zleceniobiorcy z uczniami klas pierwszych przeprowadzili zajęcia gry w szachy w 28 grupach w łącznej ilości 420 godzin [675 uczniów].
W 2015 roku realizowano legnicki program nauki gry w szachy w edukacji wczesnoszkolnej pn. „Legniczanie dają mata”, na który wydatkowano kwotę 29.120,00 zł (99,62 %) [str.48; W rozdziale 80195 „Pozostała działalność”, ROK 2015], zgodnie z umową nr 45(2180)/FPM/2014 z dnia 9 kwietnia 2014 r zawartą pomiędzy Fundacją Polska Miedź S.A., a Gminą Legnica. Program był realizowany w 11 szkołach podstawowych oraz Zespole Szkół Muzycznych w Legnicy w klasach I i II. Nauczyciele prowadzili zajęcia w 89 grupach, do których uczęszczało 1.124 uczniów. Z darowizny Fundacji Polska Miedź S.A. wypłacane były wynagrodzenia nauczycieli prowadzących zajęcia w Szkołach Podstawowych Nr 1, Nr 4 i Nr 7 i Nr 9 oraz w Zespole Szkół Muzycznych.
W roku 2016 realizowano legnicki program nauki gry w szachy w edukacji wczesnoszkolnej pn. „Legniczanie dają mata”, na który wydatkowano kwotę 135.000,00 zł (99,93 %) [str.48; W rozdziale 80195 „Pozostała działalność”; ROK 2016]. Program realizowany był w 11 szkołach podstawowych oraz Zespole Szkół Muzycznych w Legnicy na etapie edukacji wczesnoszkolnej w klasach I – III. Nauczyciele prowadzili zajęcia w 96 grupach, do których uczęszczało ponad 1.100 uczniów. Wypłacano wynagrodzenia dla nauczycieli prowadzących zajęcia w Szkołach Podstawowych Nr 4, Nr 6 i Nr 7, Nr 9 i Nr 19 oraz w Zespole Szkół Integracyjnych. Zadanie dofinansowano było darowizną z Fundacji KGHM Polska Miedź w Lubinie w kwocie 50.000,00 zł.
W 2017 roku kontynuowany był legnicki program nauki gry w szachy w edukacji wczesnoszkolnej pn. „Legniczanie dają mata”, na który wydatkowano kwotę 96.480,00 zł (100,00 %). [str.58; W rozdziale 80195 „Pozostała działalność”; ROK 2017] oraz 43.990,89 zł. [str.48; W zakresie szkół podstawowych]. Program jest realizowany w 10 szkołach podstawowych oraz Zespole Szkół Muzycznych i Zespole Szkół Integracyjnych w Legnicy na etapie edukacji wczesnoszkolnej. Nauczyciele prowadzili zajęcia w 99 grupach, do których uczęszczało około 1.200 uczniów. Program dofinansowany był darowizną z Fundacji KGHM Polska Miedź w kwocie 50.000,00 zł.
W 2018 roku kontynuowany był legnicki programu nauki gry w szachy w edukacji wczesnoszkolnej pn. „Legniczanie dają mata”, na który wydatkowano kwotę 119.071,65 zł (98,88 %). Program był realizowany w 10 szkołach podstawowych, Zespole Szkół Integracyjnych i Zespole Szkół Muzycznych w Legnicy na etapie edukacji wczesnoszkolnej. Nauczyciele prowadzili zajęcia w 86 grupach, do których uczęszczało 1.968 uczniów. Zadanie dofinansowane było darowizną z Fundacji KGHM Polska Miedź w Lubinie. [str.47, W dziale 801 „Oświata i wychowanie”; ROK 2018]
W 2018 roku kontynuowany był legnicki programu nauki gry w szachy w edukacji wczesnoszkolnej pn. „Legniczanie dają mata”, na który wydatkowano 5.233,79 zł. [str.54, „W szkołach ponadgimnazjalnych i ponadgimnazjalnych specjalnych”]
W 2019 roku kontynuowany był legnicki programu nauki gry w szachy w edukacji wczesnoszkolnej pn. „Legniczanie dają mata”, na który wydatkowano kwotę 129.137,95 zł (99,54%). Program jest realizowany w 10 Szkołach Podstawowych, Zespole Szkół Integracyjnych i Zespole Szkół Muzycznych w Legnicy na etapie edukacji wczesnoszkolnej. Zadanie dofinansowane było darowizną z Fundacji KGHM Polska Miedź w Lubinie. [str.50, W dziale 801 „Oświata i wychowanie”; ROK 2019]
W 2019 roku kontynuowany był legnicki programu nauki gry w szachy w edukacji w wczesnoszkolnej pn. „Legniczanie dają mata”, na który wydatkowano 7.150,96 zł (94,71%). [str.57, „W szkołach ponadgimnazjalnych i ponadgimnazjalnych specjalnych”]
W 2020 r. kontynuowany był legnicki program nauki gry w szachy w edukacji wczesnoszkolnej pn. „Legniczanie dają mata”, na który wydatkowano kwotę 34.795,50 zł (61,35 %). Program jest realizowany w 10 Szkołach Podstawowych, Zespole Szkół Integracyjnych i Zespole Szkół Muzycznych w Legnicy na etapie edukacji wczesnoszkolnej. [str.46, W dziale 801 „Oświata i wychowanie”; ROK 2020]
W 2020 roku kontynuowany był legnicki programu nauki gry w szachy w edukacji wczesnoszkolnej pn. „Legniczanie dają mata”, na który wydatkowano kwotę 5.017,48 zł (100,00 %). Program jest realizowany w 10 szkołach podstawowych, Zespole Szkół Integracyjnych i Zespole Szkół Muzycznych w Legnicy na etapie edukacji wczesnoszkolnej. [str.51, „W szkołach ponadgimnazjalnych i ponadgimnazjalnych specjalnych”]
W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014-2020 kontynuowany był projekt pn. „Legnicka edukacja dla przyszłości”, który swoim działaniem objął wszystkie 13 ogólnodostępne szkoły podstawowe. […] wydatkowano na […] nauki gry w szachy dla czwartoklasistów. [str. 56, 80195 „Pozostała działalność”]
Na rok 2021 zaplanowano (wydatki ogółem: 686.889.000,00): w dziale 801 „Oświata i wychowanie”. Kwotę 120.350,00 zł przeznacza się na kontynuację legnickiego programu nauki gry w szachy w edukacji wczesnoszkolnej pn. „Legniczanie dają mata”. [str.27, W dziale 801 „Oświata i wychowanie”; ROK 2021]
Program „Legniczanie dają mata” został zaplanowany w budżecie na 2021 r., jednak ze względu na sytuację epidemiczną nie był realizowany.
| Rok | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Wydatki miasta Legnicy | 435.259.064,24 | 451.252.650,78 | 481.208.533,03 | 542.522.822,58 | 547.462.727,20 | 624.695.120,42 | 679.862.097,83 | 676.511.725,01 |
| Wydatki w dziale 801 „Oświata i wychowanie” | 166.142.851,89 | 167.055.836,90 | 168.093.883,11 | 173.098.184,81 | 189.322.314,40 | 210.286.741,89 | 206.824.824,43 | 218.633.794,37 |
| % wydatków na „Oświatę i wychowanie” | 38.17% | 37,02% | 34,93% | 31,91% | 32,82% | 35,82% | 30,42% | 32,32% |
| Wydatki na program „Legniczanie dają mata” | 20.880,00 | 29.120,00 | 135.000,00 | 140.470,59 | 124.305,44 | 136.288,91 | 39.812,98 | 0,00 |
| Wydatki w dziale 926 „Kultura fizyczna” [w tym Sport] | 6.154.122,51 | 6.736.711,69 | 10.156.530,69 | 12.793.005,23 | 11.934.738,53 | 11.622.872,96 | 10.194.746,19 | 12.146.445,31 |
| % wydatków na „Kulturę fizyczną” | 1.41% | 1,49% | 2,11% | 2,36% | 2,07% | 1,98% | 1,50% | 1,80% |
Wydatki ogółem budżetu miasta w roku 2022 określono na kwotę 696.844.000,00 zł. Kwotę 140.140,00 zł przeznacza się na kontynuację legnickiego programu nauki gry w szachy w edukacji wczesnoszkolnej pn. „Legniczanie dają mata”. [str.28, W dziale 801 „Oświata i wychowanie”; ROK 2022]
